Sữa non là gì? Theo một số khảo sát gần đây cho thấy có đến 47% mẹ bỉm cho rằng sữa non không có chất, bé bú sữa non của mẹ có thể bị đau bụng. Vì thế họ đã vắt bỏ những giọt sữa non ban đầu, đây là một sự lãng phí và thiệt thòi cho trẻ mới sinh. Vậy sữa non là gì? Sữa non có tác dụng gì đặc biệt? Hãy cùng MamaA tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
1. Sữa non là gì?
Sữa non (hay còn gọi là sữa đầu) là dòng sữa đầu tiên mà vú người, bò và các động vật có vú khác tiết ra ngay sau khi sinh con.
Sữa non từ mẹ
Sữa non từ mẹ là một loại sữa đặc biệt, có dạng dung dịch màu vàng, đặc dính như keo hồ, thường ra ít chứ không nhiều thành tia như sữa già.
Sữa non được tạo ra trong giai đoạn cuối của thai kỳ, thường là khoảng tháng thứ sáu đến tháng thứ bảy. Sữa non mẹ được tiết ra trong vòng 72 giờ đầu (3 ngày đầu) sau khi sinh con. (Xem chi tiết tại đây)
Mặc dù số lượng ít hơn rất nhiều, nhưng sữa non chứa lượng kháng thể cao gấp 8 – 12 lần sữa già, đồng thời cũng chứa nhiều muối và ít đường hơn. Do vậy sữa non có khả năng hỗ trợ tăng cường sức đề kháng và giảm ốm vặt ở trẻ rất hiệu quả.
Xem thêm: Tổng hợp 4 điều phải biết về sữa non ở phụ nữ mang thai
Sữa bò non có thể sử dụng thay thế sữa non mẹ?
Sữa bò non cũng rất giàu kháng thể và dưỡng chất. Tuy nhiên, kháng thể có trong sữa của loài nào sẽ có hiệu quả ngăn ngừa và chống lại các bệnh lý thường gặp ở loài đó tốt hơn. Vì vậy, sữa bò non không thể thay thế hoàn toàn sữa non của mẹ.
Qua 72h đầu sau sinh, khi mẹ không còn sữa non nữa, có thể dùng sữa non của bò để bổ sung những dưỡng chất cần thiết tương tự sữa non mẹ cho trẻ.
2. 4 thành phần dinh dưỡng quan trọng nhất trong sữa non
Trong sữa non có chứa đầy đủ dưỡng chất thiết yếu cho trẻ sơ sinh, trong đó có 4 thành phần dinh dưỡng quan trọng nhất đối với sự phát triển của trẻ, gồm:
- Protein: Hàm lượng protein trong sữa non rất cao. Các protein này giúp tăng khả năng miễn dịch, giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng và có vai trò quan trọng trong sự phát triển não và mắt của trẻ.
- Vitamin: Sữa non rất giàu vitamin và khoáng chất thiết yếu đối với cơ thể. Các Vitamin giúp bảo vệ bé khỏi bệnh tật, tham gia vào cấu tạo tế bào, chuyển hóa cung cấp năng lượng cho tất cả các hoạt động sống của cơ thể.
- Lactose: Lactose cung cấp tới 50% nhu cầu năng lượng của trẻ sơ sinh. Đồng thời chất này cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ Canxi và các khoáng chất khác như đồng, kẽm.
- Thành phần miễn dịch: Bao gồm Immunoglobulin, lysozyme, lactoferrin, các enzym và các chất điều khiển miễn dịch khác. Trong đó:
- Immunoglobulin (Kháng thể): Trong sữa non chứa đa dạng các loại kháng thể như IgA, IgD, IgE, IgG, IgM. Các loại kháng thể này có vai trò quan trọng trong việc phòng tránh nhiễm trùng, nhiễm khuẩn, tạo ra rào cản chống lại các yếu tố lạ và nhạy cảm đối với trẻ. Từ đó giúp bảo vệ bé luôn khỏe mạnh trong giai đoạn đầu đời. ( Xem chi tiết bài sữa kháng thể)
- Lysozyme: Là một enzym có đặc tính tiêu diệt vi khuẩn và một số virus xâm nhập vào cơ thể bé, giúp bé khỏe mạnh trước các tác nhân gây bệnh.
- Lactoferrin: Có tác dụng ngăn chặn sự tăng sinh của vi khuẩn có hại. Ngoài ra Lactoferrin còn là nguồn cung cấp sắt và hỗ trợ tăng cường các vi khuẩn có lợi.
Xem chi tiết bài viết: Top 4+ thành phần dinh dưỡng quan trọng nhất của sữa non các bà mẹ cần biết
3. 7 tác dụng đặc biệt của sữa non
3.1 Sữa non giúp tăng cường sức đề kháng, hệ miễn dịch của trẻ
- Các tế bào sống có trong sữa non (hay còn gọi là kháng thể) có vai trò hỗ trợ hệ miễn dịch, tăng cường đề kháng. Từ đó giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây hại như loại vi rút, vi khuẩn, bé khỏe mạnh và bớt ốm vặt.
- Sữa non còn có hoạt tính giống như thuốc kháng sinh nhưng lại không để lại bất kỳ tác dụng phụ nào. Vì vậy, nó được xem là một loại vắc xin tự nhiên, hoàn toàn an toàn với trẻ..
- Hệ miễn dịch giống như “chiếc khiên” bảo vệ cơ thể bé khỏi các tác nhân gây bệnh
3.2 Hỗ trợ hoạt động của hệ thống tiêu hóa ở trẻ
Sữa non chứa một lượng lớn Probiotic giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Nhờ vậy, bé ăn ngon, tiêu hóa tốt hơn, giảm hẳn các bệnh rối loạn tiêu hóa như: đầy hơi, khó tiêu, táo bón, tiêu chảy…Ngoài ra, sữa non còn có tác dụng nhuận tràng, thúc đẩy cơ thể trẻ bài tiết ra phân xu nhanh chóng.
3.2 Sữa non giúp phát triển não bộ của trẻ
Sữa non giàu Ganglioside – một thành phần quan trọng với sự phát triển trí não của trẻ nhỏ. Ganglioside là một nhóm chất béo giúp nâng cao trí nhớ, tăng cường khả năng nhận biết và tiếp thu. Vì vậy, uống sữa non giúp trẻ hoạt bát, thông minh và nhanh nhẹn hơn.
3.3 Cân bằng dinh dưỡng cho trẻ
Sữa non cung cấp đầy đủ những thành phần dinh dưỡng cần thiết như:
- Vitamin A, E, C, B2, B3, K,…
- Khoáng chất: Canxi Photphat, Canxi Clorua, Kẽm, Sắt,…
- Protein: Globulin miễn dịch, lactoferrin,…
Ngoài ra, sữa non còn chứa đạm, đường, chất béo với hàm lượng thấp giúp dễ hấp thu hơn. Nhờ vậy trẻ luôn được cung cấp đủ dưỡng chất, giảm nguy cơ còi xương, suy dinh dưỡng.
3.4 Thành phần trong sữa non giúp xương chắc khỏe
Theo nhiều nghiên cứu, Canxi có trong sữa non dễ hấp thu hơn các loại sữa khác. Vì vậy, uống sữa non hằng ngày giúp cung cấp đủ lượng Canxi cần thiết cho cơ thể.
- Với trẻ nhỏ, Canxi hỗ trợ chống còi xương và giúp bé phát triển chiều cao tối đa.
- Với người già, Canxi giúp xương chắc khỏe, ngăn ngừa loãng xương và một số bệnh liên quan đến sự thiếu hụt canxi như giảm trí nhớ ở người già, vận động kém, loạn nhịp tim…
3.5 Sữa non giúp hạn chế quá trình lão hóa da
Trong thành phần của sữa non có chứa các yếu tố tăng trưởng, các vitamin chống oxy hóa như Vitamin C, Vitamin E, Vitamin A… cần thiết trong quá trình tái tạo tế bào và chống lão hóa.
- Với phụ nữ: Sữa non giúp cải thiện cấu trúc và độ đàn hồi của da, làm giảm nếp nhăn đồng thời làm mờ các vết nám, tàn nhang và cải tạo sắc tố da vượt trội.
- Với người già: Sữa non là nguồn cung cấp dưỡng chất trẻ hóa cho cơ thể, tái tạo tế bào, tăng cường sức khỏe.
3.6. Hỗ trợ điều trị các bệnh mãn tính
Sữa non có rất nhiều thành phần có tác dụng tuyệt vời đối với sức khỏe con người, đặc biệt là các kháng thể tự nhiên có trong nó. Đồng thời nó cũng cung cấp các thành phần thiết yếu cho cơ thể, các vitamin, axit amin và các khoáng chất, giúp chống lại các yếu tố có hại từ môi trường xâm nhập vào cơ thể. Vì vậy, sữa non là thực phẩm hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả. Cụ thể sữa non có tác dụng:
- Cải thiện tình trạng các bệnh như hen suyễn, thiếu máu, tiểu đường, lupus và bệnh gút.
- Hỗ trợ điều trị các triệu chứng suy giảm hệ miễn dịch ở người mắc bệnh mãn tính (lao phổi, tim mạch, tai biến mạch máu não, tiểu đường, gan nhiễm mỡ, xơ gan…)
- Làm lành chấn thương thần kinh, bệnh đa xơ cứng, rối loạn tuyến giáp, loét, viêm gân…
Xem chi tiết: Top 7 tác dụng đặc biệt của sữa non và lợi ích với 6 nhóm người dùng cụ thể
4. Nhược điểm tiềm ẩn của sữa non
Bên cạnh các tác dụng to lớn không thể phủ nhận, sữa non cũng có một số nhược điểm tiềm ẩn như:
- Giá thành cao: Giá 1 hộp sữa non rơi vào khoảng 1.000.000 VNĐ đến 2.000.000 VNĐ cho mỗi hộp 450g, tương đối đắt.
- Có thể xảy ra hiện tượng dị ứng: Có nhiều trẻ bị dị ứng sữa bò do không tiêu hóa được hết chất xơ có trong loại sữa đó. Hoặc là trẻ dị ứng với đạm trong sữa bò hay các chất phụ gia có trong các sản phẩm sữa.
- Sữa non có thể chứa chất gây hại: Nếu quá trình căn nuôi bò không đảm bảo, sữa non của bò có thể chứa các chất tồn dư như: thuốc kháng sinh, thuốc trừ sâu, hormone tổng hợp. Các chất này độc hại với cơ thể.
- Một số loại sữa non không đảm bảo các chỉ tiêu về an toàn thực phẩm: Trong một nghiên cứu, 8 trong số 55 mẫu sữa non của bò có chứa vi khuẩn Salmonella (vi khuẩn đường ruột) và một số loại vi khuẩn có khả năng gây bệnh khác.
Với những lợi ích tuyệt vời của sữa non mang lại, các chuyên gia dinh dưỡng khuyên mẹ nên cho con bú sớm nhất có thể. Ngoài ra, mẹ hãy cho bé sử dụng các sản phẩm sữa non bò để cung cấp thêm dinh dưỡng và kháng thể cần thiết, giúp bé khỏe mạnh, mẹ yên tâm.
Trên đây là những câu trả lời cho câu hỏi “Sữa non là gì?”nếu mẹ vẫn còn chưa hiểu rõ ràng thì xin hãy để lại thông tin liên hệ để Trung tâm chăm sóc sức khỏe mẹ và bé – MamaA có thể giải đáp các thắc mắc đó.
Dược sĩ Phạm Trung – Dược sĩ Đại học Dược Hà Nội. Là dược sĩ có kiến thức chuyên môn sâu và nhiều kinh nghiệm trong tư vấn dược lâm sàng, đặc biệt là tư vấn chăm sóc sức cho khoẻ mẹ và bé, hiện đang đảm nhiệm vị trí tư vấn chuyên môn tại MamaA